Zdrowych, radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz Szczęśliwego Nowego Roku 2022 życzy
Zarząd
Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich
Zapraszamy wszystkich do obejrzenia pierwszego filmu na naszym kanale. Jest to prezentacja monografii „Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie”, którą
prowadzi autorka, dr Katarzyna Konczewska z Instytutu Języka Polskiego Polskiej
Akademii Nauk w Krakowie. Prezentacja była częścią spotkania na Zoom
Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich z dnia 22 maja 2021 r. Czekamy na Wasze
polubienia i komentarze! Zapraszamy także do zasubskrybowania naszego kanału.
Zdrowych, radosnych Świąt Bożego Narodzenia oraz Szczęśliwego Nowego Roku 2021 roku życzy
Zarząd
Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich
Processed by: Helicon Filter;
W Litewskim Narodowym Archiwum Historycznym w Wilnie przechowywany jest zbiór dokumentów zatytułowanych
Inwentarze i wizytacje kościołów i klasztorów Diecezji Wileńskiej 1716-1799
(fond 694 opis 1 dzieło 3381).
W zbiorze tym odnajdujemy między innymi dwa inwentarze parafii odelskiej
(kościół pw. Wniebowzięcia NMP, Dekanat Grodzieński, Odelsk. powiat grodzieński).
Pierwszy z wspomnianych inwentarzy datowany na 16 XII 1779 roku, sporządzony został po śmierci proboszcz (komendarza) ks. Michała Wąsowicza – tenże zmarł 14 XII wspomnianego roku.
Po nim proboszczem parafii odelskiej pozostaje ks. Antoni Ignacy Budkiewicz, który wcześniej pełnił zapewne obowiązki wikarego tej parafii. Pierwszy swój akt – już jako proboszcz (komendarz) spisał w styczniu 1780 roku.
Inwentarz zostaje sporządzony jak już wspomniano 16 XII 1779 roku, przez ks. Mateusza Onufrego (altarzysta kościoła w Nowym Dworze) lecz podpisany dopiero 31 V 1780 roku. W dokumencie wymienia się majątek przynależny do parafii, w tym: zboża w szopie, zwierzęta w oborze, mobilia plebańskie (ruchomości), naczynia różne, zabudowania plebani i folwarku Plebanowce, gumna.
Taki majątek w 1779 roku przyjmuje ks. Budkiewicz. Niespełna dwa lata po przejęciu parafii odbywa się wizytacja dekanalna – w dniu 13 XII 1782 roku dziekan grodzieński
ks. Jerzy Eysymont wizytuje kościół parafialny w Odelsku. W sporządzonym wówczas dokumencie opisuje kościół, plebanię, sprzęt kościelny, szpital, folwark oraz kościół Dominikanów w Klimówce. Wspomina także grobowiec rodziny Ozeryckich
i Pancerzyńskich z 1740 roku, którego fundatorem był Ludwik Pancerzyński herbu Trzaska (chorąży grodzieński ożeniony z Konstancją z Skirmuntów, która wniosła w posagu ziemię Usnarz). Spisuje także wszystkie wsie należące do parafii – wówczas parafia liczył 4 319 wiernych i przynależała do dekanatu grodzieńskiego.
Ks. Antoni Ignacy Budkiewicz swoją posługę duszpasterską w Odelsku sprawował do 1787 roku – zmarł 28 III 1787 roku przeżywszy 53 lata i pochowany został na cmentarzu odelskim.
Przez te kilka lat posługi głównie zmagał się z znaczącym ubywaniem wiernych z parafii. Znaczącą konkurencję stanowił wówczas klasztor i świątynia ojców dominikanów
w Klimówce ze słynnym na całą okolicę cudownym obrazem Matki Bożej Częstochowskiej. Coraz więcej wiernych chrzciło tam swoje dzieci , korzystało z ostatniego namaszczenia oraz grzebania umarłych na klasztornym cmentarzu. Na początku lat 80-tych XVIII wieku zjawisko to przybrało nagminny już charakter. W 1782 roku ks. Budkiewicz stwierdza : kościół parafialny inney nie ma przykrości od jx. Dominikanów, prócz wdzierania się
y namawiania parafianow do grzebania w jch kościele, tudziesz administrowania Sakramentu Extrema Uncitonis. Kilka lat później w piśmie skierowanym do Biskupa Wileńskiego stwierdza, że wtrącają się bez żadnego prawa ani pozwolenia, chrzczą,chowają, a do spowiedzi chorych lenią się i świętych olejów nie mają […] parafianów buntują z tymi naukami, iż kto będąc w różańcu umiera nie będzie w ich kościele pochowany, nie będzie zbawiony…
W dniu 3 V 1787 roku ks. Jan Leopold Pełczyński – proboszcz parafii Krynki i notariusz Dekanatu Grodzieńskiego sporządza dokument zatytułowany:
Inwentarz sporządzony po śmierci Jx. Antoniego Butkiewicza przy podanei Plebanij Odelskiey Jx. ndrzejowi Skindzielewskiemu za Jurnamentem JO.X Pasterza Biskupa Wileńskiego przez mnie niżey na podpisie wyrażonego.
Inwentarz wymienia m.in. zabudowania plebańskie, wyposażenie kościoła, ogród, dwie karczmy w mieście, pole plebańskie, m.in. koło Zubrzycy Wielkiej, sianożęć zwana „Kamendulka”, sianożęć nad Świsłoczą, folwark Trzeciowszczyzna alias Plebanowce należący do kapituły wileńskiej, drzewo na opał pochodzi z boru Hledzianka koło Krynek, dziesięcina zaś z folwarku Dubno należącego do starostwa Wołpa.
Kolejnym proboszczem parafii odelskiej zostaje ks. Andrzej Skindzielewski, który swoją posługę pełni do 17 V 1803 roku roku (zrzeka się ze względu na zły stan zdrowia).
W naszych zasobach przybyły kolejne 24 spisy wiernych parafii rzymskokatolickich dekanatów: wilejskiego, nawilejskiego i wileńskiego z lat 1859-1871 pochodzące
z Litewskiego Narodowego Archiwum Historycznego (LVIA).
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy na naszą stronę udostępniania zasobów.
Dekanat Wilejski
Dekanat Wileński
Dekanat Nadwilejski
W dniu 30 maja 2020 roku za pośrednictwem komunikatora ZOOM odbyło się Nadzwyczajne Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich.
W trakcie zebrania jednomyślnie wybrano nowy Zarząd Stowarzyszenia oraz powołano nową Komisję Rewizyjną.
Pierwszy raz w historii Stowarzyszenia przyznano także tytuł honorowego członka. Przewodniczący Zebrania wygłosił podsumowanie prawie trzyletniej działalności Stowarzyszenia. W trakcie zebrania podjęto trzy uchwały.
Z dniem 30 maja 2020 roku w skład Zarządu weszli:
Prezes – Piotr Paweł CYPLA
Wiceprezes – Rafał JUROWSKI
Członek Zarządu/Sekretarz – Aleksandra NADZIEJKO
Członek Zarządu/Skarbnik – Izabela ZAWADZKA
Członek Zarządu – Jolanta KLAWE
Komisja Rewizyjna:
Przewodniczący – Andrzej RYBUS-TOŁŁOCZKO
Członek – Zbigniew TOŁŁOCZKO
Członek – Anna NOWOBILSKI-VASILIOS
Pierwszy raz w trzyletniej historii Stowarzyszenia na podstawie §14 ust. 1-2 statutu przyznano tytuł honorowego członka. W uznaniu zasług, wielkiego autorytetu oraz wkładu pracy w w zakresie działań określonych w §8 pkt 1-4 statutu tytuł ten przyznano
Pani Alicji RYBAŁKO (Niemcy)
Szanowni Państwo,
W imieniu Zarządu Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich zapraszamy wszystkich członków na Nadzwyczajne Walne Zebranie Członków, które odbędzie się
w dniu 30 maja 2020 roku o godz. 13:00
za pośrednictwem komunikatora ZOOM.
Każdy z Państwa powinien już na swoje adresy mailowe otrzymać informacje od Prezesa Stowarzyszenia związane z uruchomieniem ZOOM oraz z planowanym programem zebrania. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości prosimy o kontakt.
Link będzie aktywny od godziny 12:00 i będziemy mogli robić testy czy wszystko działa.
Po kliknięciu w link będziecie mieli Państwo do wyboru:
1. ściągnąć aplikację Zoom Meeting na komputer
2. brać udział w spotkaniu poprzez przeglądarkę.
Państwo decydujcie jak będzie wygodniej.
Proponowany program Walnego Zebrania Członków:
1. Wybór przewodniczącego i protokolanta
2. Informacja o działaniach Zarządu
3. Wybór nowego Zarządu
4. Wybór nowej Komisji Rewizyjnej
5. Sprawy różne.
W dniu dzisiejszym do Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich nadszedł mail z Wydziału Poszukiwań Arlosen Archives (Międzynarodowe Centrum Badań Nazistowskich Prześladowań). Kierownik tego wydziału – Pani Małgorzata Przybyła, odnalazła na naszej stronie internetowej pewne zapisy, które mogłyby świadczyć o tym, że posiadamy informacje o żyjących krewnych jednej z ofiar prześladowań.
W dokumentacji Arlosen Archives osoba ta została zapisana, jako Kryncewicz Josef,
ale według Pani Małgorzaty był to Józef Hryncewicz. Z zachowanych dokumentów wynika, że w dniu 31 VIII 1944 roku został zatrzymany przez Sipo w Warszawie i kilka dni później tj. 04 IX 1944 roku skierowany do obozu koncentracyjnego w Sutthof,
gdzie został zapisany pod Nr 77245.
W dniu 4 IX 1944 roku został przeniesiony do KL Neuengamme koło Hamburga,
gdzie został zarejestrowany pod numerem 46013. Zmarł tamże w dniu 23 III 1945 roku.
Z innych źródeł wynika, że zapewne tenże sam Józef Hrycewicz urodził się 23 X 1903 roku. Czy ktoś posiada może bliższe informacje na temat w/w lub o jego krewnych? W Arlosen Archives na żyjących krewnych czekają od 75 lat pamiątki po Józefie –
sygnet, obrączka i zegarek z dewizką.
SPRAWOZDANIE
Z DZIAŁALNOŚCI STOWARZYSZENIA RODÓW GRODZIEŃSKICH
ZA 2019 ROK
SPRAWY ORGANIZACYJNE
W 2019 roku Zarząd obradował tylko jeden raz. W okresie tym wydano łącznie 5 uchwał. Do Stowarzyszenia zostało przyjętych 6 nowych członków, w tym:
5 członków zwyczajnych i 1 członek wspierający (osoba fizyczna).
CZŁONKOWIE I SYMPATYCY STOWARZYSZENIA
Obecnie Stowarzyszenie liczy 36 członków, w tym 30 członków zwyczajnych
i 6 wspierających. Nasi członkowie pochodzą nie tylko z Polski – wśród nas są również mieszkańcy Niemiec, Hiszpanii, Stanów Zjednoczonych i oczywiście Białorusi. Członkami naszego stowarzyszenia są potomkowie wielu rodów Grodzieńszczyzny – należy tu wymienić między innymi: Tołoczko (Tołłoczko) herbu Pobóg, Jurowski herbu Przyjaciel, Sipowicz herbu Lis, Cydzik herbu Prawdzic, Bylczyński herbu Dęboróg, Ejsymont herbu Korab, Orechwo herbu Rogala, Czerniawski (Czerniewski) herbu Szreniawa, Sarosiek herbu Podkowa, Cypla herbu Kościesza, Jagielnicki herbu Leliwa… Mamy również dosyć duże grono sympatyków. Utrzymujemy także kontakty z przedstawicielami takich rodów Grodzieńskich, jak: Lisowscy herbu Lis, Konstantynowicz herbu Lis, Kulikowski herbu Drogomir, Hamulecki herbu Sulima, Starzyński herbu Dęboróg, Obuchowski herbu własnego… Efektem tych kontaktów jest wzajemna współpraca i pozyskiwanie materiałów źródłowych.
SPRAWY FINANSOWE
Rok 2019 rozpoczęto saldem 9 614,87 zł. a zakończono kwotą 17 610,25 zł. Wpływy ze składek członkowskich wyniosły 4 500,00 zł. W 2019 roku otrzymaliśmy darowizny na cele statutowe w wysokości 1 117,15 zł, łącznie od 7 darczyńców, za co im serdecznie dziękujemy. Dwie darowizny dedykowane były, jako wsparcie dla konkretnych projektów wydawniczych (PR004 tom III i tom V). Ponadto, otrzymaliśmy jedną darowiznę w postaci książki Szlachta kresowa. Lista z XVIII wieku. Powiat Grodzieński – darowiznę otrzymaliśmy od jej autora Eugena Aniszczenko, za co mu również bardzo serdecznie dziękujemy.
Istotną pozycję w budżecie Stowarzyszenia – 4 382,01 zł stanowiła odpłatna działalność pożytku publicznego:
W 2019 roku poniesiono koszty w łącznej wysokości 2 271,49 zł, w tym:
DZIAŁALNOŚĆ MEDIALNA
Na portalu społecznościowym „facebook” prowadzimy grupę sympatyków naszego Stowarzyszenia – prawie każdego tygodnia przybywają do nas nowe osoby zainteresowane tematyką rodów Grodzieńskich. W 2017 roku grupa liczyła 87, w 2018 roku 162, a obecnie 272 członków. Równie duże zainteresowanie ma nasza strona na tym samym portalu – 1075 osób obserwuje stronę, a 1061 ją polubiło. Wiele osób do nas pisze, przesyła zdjęcia i opisuje historię swoich rodzin.
Dosyć aktywnie w 2019 roku działało także forum Rodów Grodzieńskich. W 2017 roku forum posiadało prawie 600, w 2018 roku 686, a obecnie 761 użytkowników (przybyło 75 użytkowników). Statystyki forum w 2019 roku wykazały 1 421 492 wejść – był to rekordowy rok od początku istnienia forum (od 2012 roku). W stosunku do 2018 roku nastąpił wzrost o 588 047 wejść. Na forum funkcjonuje obecnie 781 wątków, a w nich 3 764 wpisy. Powyższe może świadczyć o tym, że popularność tematyki związanej z Grodzieńszczyzną rośnie, z czego bardzo się cieszymy…
W 2019 roku na portalu Stowarzyszenia rodygrodzienskie.pl zamieszczono jedynie dwie publikacje:
REALIZOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA
Dosyć ważnym przedsięwzięciem rozpoczynającym 2019 rok, w które zaangażowani byli przedstawiciele Stowarzyszenia był IV Zjazd Rodu Tołłoczko/Tołoczko.
Odbył się 26 I 2019 roku w Pułtuskim Zamku. Na zjazd została przygotowana bardzo pokaźna prezentacja multimedialna. Stowarzyszenie powyższą grupę rodową objęło swoim patronatem już w 2017 roku.
W marcu 2019 roku w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego rozpoczęto projekt Udostępnianie Zasobów, którego celem jest stworzenie szerszemu gronu zainteresowanych tematyką Grodzieńszczyzny możliwość zapoznania się z różnego rodzaju dokumentami źródłowymi pochodzącymi z XVIII/XIX i XX wieku, w tym: lustracjami, taryfami, rejestrami, spisami wiernych poszczególnych parafii rzymskokatolickich. Udostępniamy także opracowania własne Stowarzyszenia – głównie indeksację źródeł metrykalnych. Przedmiotowy projekt pozwolił na uzyskanie środków finansowych w wysokości 3 422,01 zł na dalsze prowadzenie działalności statutowej, w tym na pozyskiwanie nowych zasobów.
W kwietniu 2019 roku w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Grodnie pozyskano kolejną partię materiałów źródłowych z tzw. Fondu 92, w którym znajdują się niezwykle ciekawe dokumenty wytworzone w XIX wieku przez Powiatowego Marszałka Szlachty – głównie były to dokumenty z dzieła 258 – Spis mieszkańców grodzieńskiego powiatu na 1832 rok oraz dzieła 259 – Spis dworian grodzieńskiego powiatu, II grupy wykonany w 1899.
W lipcu 2019 roku również w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego uruchomiono projekt Baza Rodów Grodzieńskich, którego podstawowym celem jest zebranie informacji na temat żyjących od XVIII do XX wieku mieszkańców Grodzieńszczyzny. W chwili obecnej w bazie znajduje się 3 269 rekordów osobowych. Baza jest cyklicznie aktualizowana i dostępna bezpłatnie dla członków Stowarzyszenia Rodów Grodzieńskich. Przedmiotowy projekt pozwolił na uzyskanie środków finansowych w wysokości 140 zł na dalszy rozwój bazy.
W lipcu 2019 roku na portalu Stowarzyszenia utworzono katalog tematyczny Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1582-1794 –
na chwilę obecną wprowadzono wykaz deputatów z lat 1650-1671 oraz przygotowano biogramy kilku deputatów. Uzupełniono również część biogramów
w dziale Urzędnicy Grodzieńscy XIV-XVIII wiek.
We wrześniu 2019 roku zakończono realizację I etapu projektu Herby Rodów Grodzieńskich. Efektem projektu było stworzenie 22 ręcznie malowanych herbów (olej/płótno wym. 23,0×30,5 cm), których autorem była Anna Nowobilska-Vasilios – amerykański członek naszego Stowarzyszenia. W tym etapie projektu powstały herby: Bisping, Bończa, Dęboróg, Drogomir, Grzymała, Jasieńczyk, Korab, Kościesza, Kotwicz, Krzywda, Lis, Nałęcz, Ogończyk, Podkowa, Pobóg, Pawdzic, Przyjaciel, Rogala, Sas, Sulima, Szreniawa i Wieniawa. W ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego przeprowadzono licytację dwóch herbów, w wyniku czego uzyskano kwotę 820,00 zł.
W trakcie wizyty na Litwie jednego z członków Stowarzyszenia udało się pozyskać w Litewskim Narodowym Archiwum Historycznych w Wilnie kolejne dokumenty z grupy spisy wiernych parafii rzymskokatolickich z XX wieku z Dekanatów: Brzostowica, Lida, Głębokie, Wilejka, Wiszniew, Świr, Święciany, Troki, itp.:
Ponadto, udało się pozyskać spisy parafialne dekanalne z XIX wieku:
INDEKSACJA
W 2019 roku Grodzieński Zespół Indeksacyjny przy Stowarzyszeniu Rodów Grodzieńskich wykonał indeksację następujących zasobów:
PRZEDSIĘWZIĘCIA W TRAKCIE REALIZACJI (zakończenie w 2020 roku)
W 2019 roku rozpoczęto realizację kilku przedsięwzięć indeksacyjnych
i wydawniczych, których efekt ukaże się w 2021 roku:
Indeksacja
PR005 Zapomniane kościoły, parafie i cmentarze Grodzieńszczyzny:
PR006 Zapomniane miejsca Grodzieńszczyzny
PR008 Mieszkańcy Grodzieńszczyzny w XIX-XX wieku w świetle spisów parafialnych:
PLANY WYDAWNICZE NA 2020 ROK
Zarówno w 2018, jak i 2019 roku nie udało się zrealizować planowanych przedsięwzięć wydawniczych z cyklu Biblioteka Rodów Grodzieńskich. Dołożymy wszelkich starań, aby do końca 2020 roku ukazały się publikacje z serii:
PR007 – Taryfa kurzących się dymów w powiecie grodzieńskim z 1775 roku
PR008 Mieszkańcy Grodzieńszczyzny w XIX-XX wieku w świetle spisów parafialnych:
PR009 Indeksy grodzieńskich ksiąg metrykalnych z XVIII-XX wieku:
