ALEKSANDROWICZ Dominik

ALEKSANDROWICZ v. ALEXANDROWICZ Dominik z przydomkiem Witold,
h. własnego, pochodził z zamożnej szlachty osiadłej w powiecie lidzkim.
Był drugim
synem Łukasza Antoniego, chorążego lidzkiego i Konstancji Aleksandrowicz  córki Stefana Eustachego (kasztelana nowogródzkiego) i Tekli Radziwanowicz Kierdej. Jego starszym bratem był Franciszek Antoni – kasztelan
lidzki.

Pierwsza o nim wiadomość pochodzi z 9 II 1750 roku, kiedy to występuje, jako deputat szlachecki z Lidy na Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego pod laską marszałkowską ks. Albrechta Radziwiłła, starosty rzeczyckiego. Wraz z nim deputatem
z powiatu lidzkiego był Samuel Kostrowicki. Ich wybór został oprotestowany na sejmiku protest contra totum actum i początkowo na rugach decyzją wojewody Radziwiła zostali odsunięci od sądzenia. Niedługo później – 20 IV, zostali jednak zaprzysiężeni. 

Swoją karierę na urzędach Wielkiego Księstwa Litewskiego rozpoczyna niedługo po zakończeniu kadencji trybunalskiej – w XII 1750 roku zostaje nominowany na urząd sędziego grodzkiego lidzkiego. W dokumentach nominacyjnych zapisany, jako chorążyc – syn chorążego – można więc na tej podstawie wnioskować, że był to jego pierwszy urząd.
W dniu 9 IX 1752 roku zostaje awansowany na pisarza ziemskiego lidzkiego. W tym czasie od swojego rodzonego brata Franciszka Antoniego otrzymał cesję na urząd wójta lidzkiego – konsens został wydany już 21 VIII 1750 roku. W dniu 14 XII 1754 roku Dominik uzyskuje konsens na cesję urzędu dla Józefa Hawryłkiewicza. 
Piastując urząd pisarza otrzymywał mandaty poselskie z powiatu lidzkiego na sejmy 1754, 1758, 1761 i 1764 (konwokacyjny).

W 1761 roku Dominik drugi już raz został wybrany na deputata Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zaledwie miesiąc później – 16 III 1761 roku został także wybrany na posła na sejm, w związku z czym zrezygnował z deputacji.

W 1764 roku Dominik razem z bratem Franciszkiem Antonim oraz innymi Alexandrowiczami (Michałem, Tomaszem, Józefem i Teodorem) podpisali się pod manifestami Konfederacji Generalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego. Tego samego roku
król Stanisław August potwierdza przywilej nadany przodkom Dominika na 6 włók gruntu (około 107 hektarów) z wszelkimi służbami we wsi Treygi.

W 1765 roku brał udział w popisie szlachty lidzkiej stając jako „Pisarz Ziemski Regimentarz Woysk W. Xwa Lit. Partii Litewskiej, Porucznik Petyhorski” u boku swojego brata Franciszka Antoniego przyjmującego popis – wówczas „generalnego Powiatu Lidzkiego Chorążego”.  

Dominik był stronnikiem Czartoryskich – często zaglądał do Przybysławic na dwór księcia kanclerza i jako jego zaufany starał się doprowadzić do ugody między Matuszewiczami (rodziną żony brata Franciszka Antoniego). 

Na Sejmiku w dniu 5 II 1770 roku Dominik zostaje wybrany na deputata Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a trzy miesiące później zostaje marszałkiem tegoż trybunału. Z zadania tego wywiązał się nader sumiennie – na czasy jego marszałkostwa przypadła sprawa między Niesiołowskim, a biskupem Massalskim ostro atakującym na sejmikach trybunał. Dominik Alexandrowicz, jako marszałek umiał zachować godność, która zyskała mu uznanie nie tylko kanclerza Czartoryskiego,
ale także i króla, który nagrodził go 6 III 1771 roku nadaniem urzędu  koniuszego Wielkiego Księstwa Litewskiego i orderem św. Stanisława.
W czasie pełnienia funkcji
marszałkowskiej wyszedł jego nakładem w Wilnie w drukarni pijarskiej przedruk Modrzewskiego „O Poprawie Rzeczypospolitej” w przekładzie Cyprjana Bazylika.

W ciągu lat następnych Dominik brał jeszcze czynny udział w życiu publicznym, prezydując lub zasiadając w komisjach, wyznaczanych przez sejmy w różnych sprawach.
W
1779 roku procesował się w Trybunale Głównym z podskarbim Tyzenhauzem, a wobec bezwzględnych metod tego ostatniego szukał opieki u króla, który wpłynął
na podskarbiego zmuszając go do ugody. Oprócz godności cywilnych Dominik piastował również wojskowe – służył, jako porucznik petyhorski u podskarbiego Flemminga
i wojewody witebskiego Sołłohuba. Za czasów hetmaństwa Massalskiego dostał regimentarstwo wojsk dywizji litewskiej, wreszcie
rotmistrzostwo husarskie.
W 1784 roku otrzymał order Orła Białego, a w 1791 roku zrezygnował z urzędu koniuszego. Jedynie na tej podstawie wiadomo, że zmarł po 1791 roku. 

Żonaty był trzykrotnie – pierwszą jego żoną była Małgorzata Podoska , która zmarła 7 IX 1758 roku. Drugi raz żeni się 15 VIII 1762 roku z Konstancją Marią Oskierko – cześnikówną, a trzeci i ostatni raz  z  wdową po Antonim Narbutt – Klarą z domu Broel-Plater herbu Trzy Trąby – wojszczanką inflancką, urodzoną w 1749 roku, a zmarłą
26 I 1834 roku w Werenowo. Z małżeństw tych miał syna Ignacego oraz dwie córki – prawdopodobnie Teresę i Brygidę Pelagię (I voto Broel-Plater, II voto Raczyńską). 

Źródła:
TRYBUNAŁ_II, s. 225, 269, 304
UWKL_I,s.371(poz.2643), s. 403 (poz. 2941), s. 351 (poz. 2457)
PSB, tom I,s.67
Konfederacya Generalna Omnium Ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na Konwokacyi Głowney Warszawskiey uchwalona, dnia siodmego Miesiąca Maja, Roku Pańskiego Tysiącżnego siedmsetnego sześćdziesiątego czwartego, Warszawa 1764
Przywileie y Konstytucye Seymowe Za Panowania Jego Królewskiey Mći Stanisława Augusta Roku Pańskiego MDCCLXIV Dnia 3. Grudnia

Powrót do opisu rodu

Related Images: