Michał Zywult vel Żywult, odnotowany w latach 1710-1712, jako cześnik grodzieński, ale zapisywany pod takim urzędem jeszcze w źródłach datowanych na 10 XII 1742 roku. Co, do pisowni tego nazwiska możliwe są dwie formy: Zywult i Żywult. Ród ten pieczętował się prawdopodobnie herbem Ślepowron. Żoną Michała była Krystyna Samiszczaówna – córka skarbnika oszmiańskiego. [1] W tym miejscu można dodać, że żoną Michała była Krystyna Samiszcza, córka skarbnika oszmiańskiego Wojciecha Kazimierza Paszkowicza Samiszcza i Eufrozyny Zygmuntowiczówny.
W 1705 roku nazwisko Zywult wymieniane było wśród deputatów z Grodna do Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pojawia się w proteście Bogusława Gosiewskiego (kantora i prałata wileńskiego) przeciw marszałkowi Janowi Massalskiemu, jako banicie, a więc przeciw sejmikowi (LVIA, SA 4720, k.124v). [2] Jest tu mowa prawdopodobnie o Michale – jego ojciec Roman już nie żył, a brat Stanisław nie miał większego związku z Grodnem.
Według dokumentów źródłowych przytaczanych przez prof. Andrzeja Rachubę, Michał Zywult na urząd cześnika grodzieńskiego nominowany został 25 VI 1710 roku. Faktycznie nie była to data nominacji, ale postanowienia szlachty powiatu grodzieńskiego na sejmik relacyjny po walnej radzie Warszawskiej z dnia 26 VI 1710 roku, w którym odnajdujemy laudum zapisane do ksiąg grodzkich grodzieńskich w dniu 25 IV 1710 roku „ratione przywilejów na cześnikostwo”. Zgodnie z zapisami laudum „lubo każdy meretur locum, jednak obuch imościów ad maiestatis odsyłamy decisionem lub pieczętarzów, z tą jednak kondycyą, aby tym czasem oba imć nie zasiadali”.
W owym laudum ów Zywult zapisany został tylko z imienia, a jego kontrkandydat
z nazwiska. Jan Kazimierz Eysymont nie usłuchał postanowienia laudum, ponieważ postanowienie szlachty powiatu grodzieńskiego podpisał, jako cześnik grodzieński. [3]
Z urzędu cześnika zrezygnował dopiero 7 II 1731 roku na rzecz zapewne swojego krewnego Wawrzyńca Michała Eysymonta (Esmonta).
Zatarg z Janem Kazimierzem Eysymontem odnośnie cześnikostwa grodzieńskiego trwał wiele lat – „wg skargi tegoż zaniesionej 16 XII 1712 Jan Kazimierz Eysymont, dworz. Skarbowy nastaje na niego od 3 II 1710 i wciąż obraża, zwłaszcza na sejmikach.” [1]
Z powyższego można wywnioskować, że Michał Zywult na urząd cześnika grodzieńskiego nominowany został już 3 II 1710 roku, zapewne po nominacji Zygmunta Franciszka Bokieja Kobrowskiego z cześnika grodzieńskiego na ciwuna trockiego.
Andrzej Rachuba opisuje Michała Zywulta, jako cześnika grodzieńskiego, przytacza cztery daty, w których występuje on podpisany takim urzędem: 1710, 1711, 1712 i 1742 , podając, jako źródło zapisy pochodzące z Narodowego Historycznego Archiwum Białorusi
w Mińsku. [4] Zaznacza również, że wcześniej był podstolim połockim.
Poniżej cały zapis przytaczany przez prof. Andrzeja Rachubę: „Michał Zywult, podstoli połocki (żonaty z Krystną Samiszczówną skarbnikówną oszmiańską 1736). Nominowany 25 VI 1710 (AWAK VII 185, tylko imię Michał); N 1710? – wg skargi tegoż zaniesionej
16 XII 1712 Jan Kazimierz Eysymont, dworz. Skarbowy nastaje na niego od 3 II 1710
i wciąż obraża, zwłaszcza na sejmikach (NGABM, F.1711, inw. nr 6, k. 1137); jest 23 XII 1711 (tamże, nr 4, k.879), 10 XII 1742 (tamże, nr 31, k. 803-806v)” [1]
Zapewne ten sam Michał Zywult budowniczyc połocki (żona Krystyna, nazwiska nieznanego) wymieniany był, jako podstoli połocki z datowaniem 20 XII 1698 – 14 VII 1733. [5] Jako źródło ostatniej daty autor opracowania przytacza „Instrukcję szlachty powiatu grodzieńskiego dla deputatów na seym elekcyjny” z 20 VII 1733 roku, gdzie odnajdujemy Michała zapisanego pod nazwiskiem Żywalt. [6]
Zapis Henryka Lulewicza świadczący, że Michał był budowniczycem połockim świadczy,
że był on synem budowniczego połockiego. Z powyższego wynika, że jego ojcem był zapewne Roman Janowicz Zywult (budowniczy połocki zmarły po 1692 roku), wymieniany w rejestrach podymnego z 1690 roku dotyczących województwa trockiego, jako posiadacz łącznie 8 dymów w Dobrach JKM hibernowych w Kryksztanach vel Krysztanach (5 dymów), jurysdyki w mieście Grodno (2 dymy) i Bugidy w parafii lejpuńskiej (1 dym). [7]
Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że rodzonym bratem Michała, synem Romana, a wnukiem Jana był Stanisława Zywult (cześnik połocki).
