W Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Grodnie zachował się zaledwie jeden zbiór – Fond 332, w którym można odnaleźć 45 dzieł składających się na dwie „родословные книги” z 1875 roku w zakresie liter B, W i G dotyczące dawnej Guberni Grodzieńskiej.
Niestety brak w nich protokołów Deputacji Wywodowych
i wielu dokumentów wykazujących szlachectwo.
Дворянские родословные книги – spisy, zawierające wykazy rodów szlacheckich poszczególnych guberni Cesarstwa Rosyjskiego. Nie wpisanie do takiej księgi oznaczało brak możliwości korzystania z praw i przywilejów szlacheckich. Każda gubernia posiadała własną księgę rodów szlacheckich. Prowadzenie tego rodzaju ksiąg regulowane było przez przepisy prawne tzw. Грамота на права, вольности и преимущества благородного российского дворянства (Generalny przywilej dla szlachty) wydane przez Katarzynę II w 1785 roku. Księgi rodów szlacheckich prowadzone były w poszczególnych guberniach przez tzw. szlacheckie zjazdy poselskie (komisje), w skład których wchodzili posłowie powiatowi na czele z gubernialnym przewodniczącym szlachty (marszałkiem). Komisje korzystały z alfabetycznych spisów szlachty dziedzicznej, przedłożonych przez powiatowych przewodniczących szlachty. Każdy ród był rozpatrywany z osobna. Badano całą dokumentację, na podstawie której poszczególne nazwiska były wnoszone do herbarzy. W rachubę wchodzili tylko przedstawiciele szlachty dziedzicznej. Osoby, które otrzymały szlachectwo osobiste, nie były uwzględniane. Księga rodów szlacheckich składała się z sześciu części, w których zamieszczano rody z określonych kategorii szlacheckich:
Część I – dziedziczne rody szlacheckie, tj. te, które dysponowały potwierdzeniem nadania szlachectwa przez cesarza oraz własny herb i pieczęć
Część II – szlachta wojskowa, tj. oficerowie, poczynając od stopnia ober-oficera (niższy stopień oficerski), którzy za Piotra I otrzymali szlachectwo. Reforma Aleksandra II z 1856 roku ograniczyła tę kategorię do wyższych stopni oficerskich, poczynając od stopnia szóstego, tj. pułkownika
Część III – szlacheckie rody, które zgodnie z Tabelą rang Piotra I (Табель о рангах всех чинов воинских, статских и придворных) plasowały się w granicach pierwszych ośmiu rang. Reforma z 1856 roku ograniczyła tę kategorię do szóstej rangi
Część IV – szlacheckie rody cudzoziemskie, mające nadane szlachectwo dziedziczne poza granicami Rosji
Część V – rody, posiadające tytuł książęcy, hrabiowski, baronowski lub inny.
Część VI – dawne rody szlacheckie, tj. te, które nie posiadały odpowiedniego dokumentu, potwierdzającego ich tytuł. Jedynym dowodem ich szlachectwa były wzmianki w średniowiecznych spisach dysponowanych przez nich posiadłości (tzw. столбовое дворянство).
W 1836 roku w Królestwie Polskim weszło w życie „prawo o szlachectwie„. Przepisy z dnia 7 VII 1836 roku były zbyt drakońskie i dlatego dwukrotnie je liberalizowano (9 XII 1839 i 5 I 1848 roku). Szlachta chcąc potwierdzić swoje szlachectwo, musiała przedstawić dowody szlachectwa i wylegitymować się nimi przed urzędem do tego powołanym – Heroldią Królestwa Polskiego. W myśl tych przepisów, aby uzyskać potwierdzenie szlachectwa i dyplom, należało udowodnić, że przodek w linii prostej był przed 1795 rokiem właścicielem całej wsi, lub też pełnił jakikolwiek znaczący urząd, bądź też posiadał order. Dla zdecydowanej większości drobnej szlachty, dziedziczącej na cząstkach wsi, były to warunki nie do spełnienia, dlatego też imano się wszelkich możliwych sposobów, aby tylko przedstawić wymagane dokumenty. Szlachcie stosunkowo najprościej było udowodnić, że stający do wywodu lub przodek w linii prostej posiadali przed 1795 rokiem przynajmniej jedną całą wieś z „zupełnym prawem własności”. Dowodem mógł być wyjęty z ksiąg grodzkich i ziemskich lub metryki koronnej akt wskazujący na kupno wsi bądź jej sprzedaży, cesji, darowizny itp. Zdaniem znawców tematu (np. A. Pszczółkowskiego) dowody te, w celu spełnienia wymagań ustawy były w znacznym stopniu fałszowane przez wynajętych i wyspecjalizowanych w tym działaniu prawników. Aby uzyskać Patent należało ponieść pewne koszty związane z : wykonaniem kwerendy archiwalnej i wynagrodzenie dla kancelarii prawnej prowadzącej daną sprawę, obrotem dokumentacji w samej Heroldii (podanie do Heroldii 45 kop., rozpatrzenie każdego dostarczonego dokumentu po 7 1/2 kop., inwentarz nadesłanych dokumentów w 2 ezg. każdy po 7 1/2 kop.), wypisaniem Patentu (7 rubli 50 kop. czyli 50 złp i teczki na dyplom – 30 kop.) Materiały uzupełniające do powyższego tematu można odnaleźć w opracowaniu Tomasza Demidowicza Reforma szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1861.
